ווער איז א ש"ס יו"ד / הרב פנחס וויליגער
ביצה כד ע"ב
אין מסכת ביצה (דף כ"ד ע"ב) שרייבט רש"י סוף העמוד גם עתה בא אלי מכתב מגרמיי"ש שבא לשם אדם גדול זקן ויושב בישיבה מן רומא, ושמו רבי קלונימוס, ובקי בכל הש"ס וכו'. מיר ווייסען דאך רש"י איז געווען א גרויסען דייקן, א יעדע אות פון רש"י איז אויסעמוסטן, און אז רש"י האט געשריבען אזאלכע טיטלען אויף ר' קלונימוס מיז זיין אז זיין א בקי בש"ס און יענער צייטען איז געווען גער א אויסטילישע זאך.
אז מען קוקט אריין אין די מאירי אין זיין הקדמה אויף מסכת אבות וועט מען דאס פארשטיין, ער שרייבט דארט אזוי אז אין די צייטען פון די גאונים איז געווען אזעלעכע וואס האבען געקענט סדר מועד נשים נזיקין והוא היה נקרא אצלם חכם, דערנאך איז געווען וואס האבען געקענט פיר סדרים דאס הייסט מועד נשים נזיקין און אויך סדר קדשים והוא היה נקרא אצלם רב, דעם האט שוין באקומען א טיטל רב, דערנאך איז געווען וואס האבען געקענט אויך זרעים און סדר טהרות אלע ששה סדרי סדרים אז היה ראוי שיקרא גאון רמז לששים מסכתות שבש"ס כמנין גאון און פירט דארט אויס "אלא שאע"פ כן לא היו קורין כן אלא אם כן נסמך מפי גאון אחר בהסכמת הישיבה וראשי הישיבות היו אז גאונים יודעים כל התלמוד על פה וכשהיו שונים לתלמידים בישיבתם היה חץ שנון לשונם לא היתה פגימת הפסק בדבורם בכדי שתחגור בה צפורן וכאשר שכב האיש ההוא עם אבותיו היו בוחרים מן הראוים לגאונות הבקי שבהם והראוי להצליח במלאכה יותר מחבירו...... והנה מעת גאונות ר' חננאל והנה נתמעט ידיעת החמכם והתרחבה מעלת החיבורים והפירושים מפני שמזמן פטירת רב האי גדלו הצרות וגנב לב הבריות לתת את העולם בלבם מרוב צרכם אליו לרוב העולים והמסים והתשחורת והגזירות ומעמס האומות עלינו ועבר זמן הגאונות והגיע זמן הרבנות והוא שלא נתעסקו בישיבה מפורסמת רק בארבעה סדרי ומהם בתלתא סדרי לבד וגם מהם היו עוזרים קצת מסכיות תמצא בתשובת שאלה לאחד מן הישיבות בענין נדר הביאה הרב הנשיא אלברצלוני בחבורו הגדול וכתוב בה דעו נאמנה שלא נשנית מסכת נדרים בישיבה זה מאה שנה" איצט קען מען פארשטיין פארוואס רש"י באטיטלט עם מיט א לשון אדם גדול זקן ויושב בישיבה ובקי בכל הש"ס ווייל עס איז געווען א מילתא דלא שכיחא, און ווי די רמב"ם שרייבט אין זיין הקדמה לפירוש המשניות (דף 110 מדה"ד) ואין ביכולת אדם לדעת על פה כל התלמוד.
איך וויל ענדיגען מיט א ווארט וואס די סטמר רבי האט געזאגט אויף די אלע טיטלען וואס מענטשען געבען זיך, גאון, רב, גדול, האט ער געזאגט אזוי, די ערשטע מאל מיר טרעפען די ווארט 'גדול' איז גדול עוני מנשוא, 'רב' עשו האט געזאגט יש לי רב, 'גאון' שברתי את גאון עזכם.
הרב פינחס וויליגער מח"ס נופת צופים ושמחת בחגך מונטריאל קאנאדא
